Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, από την αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας, είχε αντιληφθεί την ανάγκη για αγροτική μεταρρύθμιση. Ως υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Ζαΐμη (1926-1928) προώθησε μέτρα για την αποκατάσταση των ακτημόνων και των προσφύγων, ενώ παράλληλα ενίσχυσε την γεωργική εκπαίδευση και προώθησε την σύσταση γεωργικών συνεταιρισμών. Η σημαντικότερη συμβολή του ήταν η αποφασιστική προώθηση της ίδρυσης της Αγροτική Τράπεζας, παρά την αντίθεση σχεδόν όλων των πολιτικών κομμάτων και την αντίδραση της Εθνικής Τράπεζας . (Βερέμης 1987, Αναστασιάδης 2008, Αποστολοπούλου-Γεωργιάδη 1987).
Αποκατάσταση ακτημόνων
«Εις την Ελλάδα αγροτικόν ζήτημα, όπως εννοούμεν αυτό σήμερον, δηλαδή κολληγικόν ζήτημα, κυρίως ανεφάνη από της προσαρτήσεως της Θεσσαλίας, της οποίας σχεδόν ολόκληρος η πεδινή έκτασις κατείχετο από την μεγάλην ιδιοκτησίαν» [15-23/06/1922 – «Το Αγροτικόν Ζήτημα πάλιν επί τάπητος», στην εφ. Ελ. Τύπος, στο Ξ. Λευκοπαρίδης (επιμ.) 1957: 318].
«Το αγροτικόν ζήτημα, η αντίθεσις μεταξύ των ιδιοκτητών των μεγάλων κτημάτων, των τσιφλικίων και των καλλιεργητών των, είναι το κατ’ εξοχήν κοινωνικόν ζήτημα εις τον τόπον μας. Τούτο δε όχι μόνον λόγω του αριθμού των ακτημόνων καλλιεργητών και των εχόντων εντελώς ανεπαρκή ιδιοκτησίαν… αλλά και διότι η αντίθεσις αυτή στηρίζεται εις αγροτικόν οργανισμόν εντελώς απηρχαιωμένον από της διπλής απόψεως, της οικονομικής και της ψυχολογικής, μη συμβιβαζόμενον πλέον ούτε με τας ανάγκας της παραγωγής, την οικονομικήν πρόοδον, ούτε με τας περί ανεξαρτησίας και ανθρωπισμού των ατόμων αντιλήψεις και αισθήματα, ούτε και με τα γενικώτερα του Κράτους συμφέροντα» [15-23/06/1922 – «Το Αγροτικόν Ζήτημα πάλιν επί τάπητος», στην εφ. Ελ. Τύπος, στο Ξ. Λευκοπαρίδης (επιμ.) 1957: 315-5].
«Εις καμμίαν κατηγορίαν εργατών ο πόθος αποκτήσεως, οριστικής κατοχής των μέσων της παραγωγής δεν είναι ισχυρότερος, βαθύτερος από τον πόθον των γεωργών προς απόκτησιν της κυριότητος της γης που αναγκάζουν να καρποφορή με τον ιδρώτα των, ο χωρισμός από της οποίας είναι δια την αντίληψίν των ξερρίζωμα της υπάρξεώς των από την βάσιν της» [15-23/06/1922 – «Το Αγροτικόν Ζήτημα πάλιν επί τάπητος», στην εφ. Ελ. Τύπος, στο Ξ. Λευκοπαρίδης (επιμ.) 1957: 317].
«Η γη πρέπει να ανήκη εις τους καλλιεργητάς της και η συνεταιριστικής οργάνωσις, παρακολουθούμενη από την κατάλληλον γεωργικήν μόρφωσιν, εξασφαλίζει πλήρως την προαγωγήν της γεωργίας δια της μικράς ιδιοκτησίας» [15/04/1922 – «Η Δημοκρατική Ένωσις: Δημοκρατικοί σύλλογοι. – Γενικαί προγραμματικαί αρχαί», στο Ξ. Λευκοπαρίδης (επιμ.) 1957: 307-308].
Αποκατάσταση προσφύγων
«Η εισροή ενός και ημίσεος εκατομμυρίου πληθυσμού εδημιούργησε μίαν νέαν κατάσταση, αλλά και αναμφισβήτως έδωσε μιαν ώθησιν εις την οικονομίαν του τόπου (…) Έπρεπε λοιπόν να έχετε υπ’όψει, ότι η εγκατάστασις των προσφύγων είναι ζήτημα στοιχειώδους κοινωνικής πολιτικής (…) Ο σκοπός μας είναι να εγκατασταθούν και ριζοβολήσουν αι οικογένειαι αυταί» [19/06/1931 – «Τα προφυγικά χρέη», αγόρευση στη Βουλή, στο Ξ. Λευκοπαρίδης (επιμ.) 1957: 706].
«Επειδή δε η βάσις της λύσεως του προσφυγικού ζητήματος είναι η εγκατάστασις του αγροτικού προσφυγικού κόσμου, επιβάλλεται και εξ αυτού του λόγου η άμεσος και ριζική λύσις του αγροτικού ζητήματος, δηλαδή της αποκαταστάσεως των ακτημόνων καλλιεργητών, μετά των οποίων δέον να τεθούν εις ίσην μοίραν οι πρόσφυγες γεωργοί» [24/03/1924 – «Προγραμματικαί δηλώσεις», αγόρευση στη Δ΄ Συντακτική Συνέλευση, στο Ξ. Λευκοπαρίδης 1957: 385-386].
